گجت پوشیدنی یا پهپاد پوشیدنی؟!

بشر در طول تاریخ به دنبال دست یابی به ابزار و وسایلی جدید جهت انجام هر چه سریع تر و آسان تر امور روزمره خود بوده است؛ و در این راه با تلاش های بی وقفه توانسته تاکنون به پیشرفت های قابل توجهی دست یابد. همواره نسل های گذشته آرزو و رویاهایی را در سر می پروراندند که نسل های بعدی، آن آرزو و رویا را به حقیقت مبدل می ساختند.

شاید زمانی استفاده از ساعت ها، عینک ها و دستبند هایی که به عنوان وسیله ای الکترونیکی جهت برقراری ارتباط، فیلم برداری، عکس برداری و به طور کلی استفاده های غیر معمول از این وسایل را تنها در فیلم های علمی_تخیلی و آن هم در دستان ماموران امنیتی شاهد بودیم(!) اما آنچه زمانی برای ما امکان و ابزاری فراتر از دنیای تخیل نمی نمود، اکنون به راحتی قابل دسترسی و استفاده بوده و روز به روز نیز شاهد پیشرفت هر چه بیشتر این ابزار در دنیای تکنولوژی می باشیم.

چند سالی است که کمپانی های بزرگ و مطرح دنیا به منظور ارائه محصولات متنوع و جدیدتر در بازارهای داغ و پر رونق رقابت های دیجیتالی اقدام به طراحی و ساخت محصولاتی الکترونیکی نموده اند که در کنار ارائه جدیدترین گوشی های هوشمند به نوعی برای آن ها مکملی در استفاده سهل تر و آسان تر می باشند. وسایل و ابزاری که به اصطلاح رایج به آن ها گجت های پوشیدنی ( فن آوری های پوشیدنی) گفته می شود که شامل عینک، ساعت، دستبند، انگشتر و... می باشند. از گجت های پوشیدنی به عنوان نسل جدید گجت ها نام برده می شود.

واژه گجت از قرن19 میلادی وارد فرهنگ لغات شد؛ اما در قرن بیست و یک کاربردی و متدوال گشته است. یک گجت ابزار کوچک نوینی است که عملکردی به خصوص دارد، به عبارت دیگر به وسایل و تجهیزات کوچک و نوینی که در آن ها فن آوری جدیدی به کار رفته باشد گجت می گویند. گجت ها امکانات و قابلیت هایی را برای انسان فراهم می آورند که پیش از این تنها به شکل تخیل و رویا بوده است.

از قابلیت هایی که گجت های پوشیدنی اعم از دستبند، ساعت و عینک برای کاربران خود به همراه دارند می توان به نمایش دادن ضربان قلب، اندازه گیری فشار خون، خواندن پیامک ها و پاسخگویی تماس ها، کنترل تلویزیون، ماشین و خانه های هوشمند و همچنین ضبط تصاویر و صداها اشاره کرد.

اما آنچه در اینجا قصد پرداختن به آن را داریم نه معرفی گجتی خاص از کمپانی خاص و نه بررسی فن آوری های به کار رفته در این نوع از گجت ها می باشد، بلکه موضوع مطرح شده، در مورد تاثیرات مختلفی است که این نوع ابزار می توانند بر ابعاد مختلف زندگی اجتماعی و فردی کاربران خود بگذراند.

در نگاه اول عمدتا گجت های پوشیدنی مثل ساعت و دستبند و... را می توان در زمره فن آوری هایی قرار داد که بیشتر جنبه مدگرایانه را تقویت می کنند تا لزوما وسیله ای کاربردی که به واسطه استفاده از آن بتوان از ابزاری دیگر همچون گوشی تلفن همراه بی نیاز شد. با توجه به آماری که از ارائه و خرید این نوع از گجت ها در بازارهای دنیا تاکنون ارائه گردیده است در می یابیم بسیاری از افراد با توجه به امکاناتی که گوشی های هوشمند به همراه دارند هنوز لزوم استفاده از گجت های پوشیدنی را احساس نکرده اند؛ این در حالیست که گجت های پوشیدنی موجود در بازار هنوز نتوانسته اند انقلابی را در این زمینه پای ریزی نمایند که استفاده از آن ها به دید یک ضرورت و جز لاینفکی در کنار استفاده از گوشی های هوشمند نمایان شود و در حال حاضر بیشتر جنبه زینتی بودن در این وسایل برای افراد مهم بوده و از آن بیشتر به عنوان یک وسیله لوکس و گران قیمت بهره می برند.

از آنجا که از اسم گجت های پوشیدنی نیز بر می آید نوع استفاده، شیوه ی ارتباط و مدت زمان تماس این ابزارها با کاربر، بسیار متفاوت تر و بیشتر از ارتباط کاربران با گوشی های تلفن همراه است؛ زیرا مدت زمانِ تماسی که یک کاربر با ساعت یا دستبند هوشمند خود در طول روز دارد به یقین بیشتر از مدت زمانی می باشد که ممکن است با گوشی همراه خود داشته باشد؛ و از آنجا که ارتباط گجت های پوشیدنی با گوشی های هوشمند و نوع عملکرد آن ها وابسته به امواج الکترونیکی می باشد و با توجه به مضرات بی شمار این امواج بر سلامتی کاربران پس می توان گجت های پوشیدنی را تهدیدی مدرن برای به خطر انداختن سلامت انسان ها نام برد.

نکته بسیار مهم و قابل اهمیت در مورد گجت های پوشیدنی که شاید مورد بی توجهی قرار گرفته باشد، استفاده و کاربرد بالقوه ای است که می تواند این ابزار به ظاهر ساده را به وسیله ای جاسوسی بدل نماید؛ این گجت های پوشیدنی، در پسِ نام امنِ خود، قابلیت این را دارند که جهت جاسوسی و ورود به حریم خصوصی افراد مورد استفاده قرار گیرند. البته لازم به ذکر است گجت هایی که تنها اهداف جاسوسی را دنبال می کنند و به همین منظور ساخته شده اند نیز وجود دارند، اما در اینجا بحث در مورد گجت های پوشیدنی می باشد که به ظاهر اهدافی دیگر را دنبال می نمایند و برای همگان در دسترس بوده و به راحتی می توان از آن ها سوء استفاده های امنیتی نیز نمود. به طور مثال کارشناسان هشدار می دهند، کاربرانی که از عینک گوگل استفاده می کنند می توانند تنها با نگاه و فیلمبرداری از طریق عینک خود به سرعت به اطلاعات امنیتی سایر کاربران مانند رمز گوشی تلفن همراه، تبلت و یارانه آن ها دست یابند. همچنین بررسی کارشناسان نشان می دهد نرم افزارهای تجزیه و تحلیل سایه ها و حرکات انگشتان دست افراد که بر روی عینک گوگل نصب شده توانایی ردیابی کدهای اطلاعاتی را به کاربر استفاده کننده از عینک می دهند. همین امر باعث شد تا کارشناسان در مورد عینک گوگل به عنوان یک معضل امنیتی در سطح جهان، در آینده ای نه چندان دور هشدار دهند.

حتی می توان به گجت های پوشیدنی مانند ساعت ها و دستبند های هوشمند نیز اشاره کرد، از آنجایی که این ابزارها زمان بیشتری از روز مورد استفاده و همراه فرد قرار می گیرند در نتیجه اطلاعات جاسوسی شده از آن ها کاربردی تر و عمیق تر خواهد بود زیرا لحظه به لحظه زندگی فرد را پوشش داده و می توانند به راحتی امنیت فردی کاربر را به خطر بیاندازند. از طرفی دیگر این نوع ابزار به علت مرسوم نبودن در استفاده در بین اقشار مختلف جامعه و ظاهری معمولی و عادی که دارند، می توانند بدون هیچ گونه جلب توجهی به وسیله کاربران به هر مکانی برده شده و از آن ها جهت مقاصد جاسوسی و ضد امنیتی بهرگیری شود. به علاوه برخی از این گجت های پوشیدنی قابلیت تبدیل شدن به پهپادهای جاسوسی را دارند؛ به عنوان مثال دستبند یا ساعت هایی که قابلیت پرواز در مدت زمان محدود را دارا هستند. بدین ترتیب این وسایل به ظاهر پوشیدنی، حامل نقشه های استثمارگرایانه ی دولت های مستکبر برای تسلط هرچه بیشتر بر جوامع هدف نیز می باشند.

با توجه به آنچه در ابتدای بحث بدان اشاره شد مبنی بر نداشتن بازاری جدی و عمومی برای گجت های پوشیدنی در سطح دنیا، شاید این نکته به نظر رسد که با وجود بازار کم رونق این گجت ها در ایران و نداشتن آمار فروش قابل توجهی از آن ها در کشور، ضرورت پرداختن به این موضوع چه چیزی می تواند باشد؟!

متاسفانه با توجه به تغییراتی که در نوع نگرش و سبک زندگی که در چند سال گذشته در خانواده های ایرانی و بلاخص در بین جوانان شاهد آن هستیم باید گفت، این تغییرات حاکی از حرکت جامعه به سوی مصرف گرایی، مد و مدگرایی می باشد؛ همین امر باعث شده تا جوانان به سوی انتخاب و استفاده از ابزار و وسایلی که به نوعی حس برتری را در آن ها نسبت به دیگران تقویت می کند سوق پیدا کرده و بازار این گونه وسایل رونق زیادی پیدا نمایند. در این میان بازار وسایل الکترونیکی نیز مستثنی نبوده، بلکه جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص داده اند تا آنجا که ایران به عنوان یکی از بزرگترین بازارهای مصرف کننده تولیدات الکترونیکی، مخصوصا در زمینه گوشی های هوشمند و متعلقات وابسته به آن برای کمپانی های بزرگ دنیا، مطرح می باشد. با این حال می توان به راحتی آینده ای پر رونق را برای گجت های پوشیدنی نیز در ایران متصور شد.

حال با توجه به خطرات و تهدیداتی که این ابزارهای به ظاهر ساده به دنبال دارند و با در نظر داشتن عرضه بدون محدودیت این گجت های پوشیدنی در بازارهای کشور، دقت نظر مسئولین امر برای شناسایی امکانات، مزایا و تهدیداتی که این ابزارها به دنبال دارند، امری لازم و ضروری به نظر می رسد. همچنین لزوم کنترل و رصد نحوه ورود و عرضه این گجت ها در داخل کشور با توجه به بازار پررونق قاچاق محصولات الکترونیکی، ضرورتی انکار ناپذیر است.

با توجه به تجربیات تلخی که از گذشته با ورود تکنولوژی های جدید به کشور و سهل انگاری مسئولین در شناسایی و اِعمال برخورد مناسب در برابر آن ها در ذهن داریم، آن هم تجربیاتی که همیشه نوشدارویی بعد از مرگ سهراب بوده اند، اکنون لازم است تا زمانی که هنوز گجت های پوشیدنی در ایران بازاری پر رونق و جدی را به خود اختصاص نداده اند، مسئولین امنیتی و نظارتی، خود را آماده و مجهز به شناسایی این پدیده جدید نموده تا در بزنگاه بتوانند برخورد مقتضی را جهت جلوگیری از سوء استفاده و خطراتی که ممکن است این ابزارها در سطح جامعه از نظر امنیتی و حتی سلامتی به همراه داشته باشند، اعمال نمایند.

از مسئولان امنیتی کشور انتظار داریم همانگونه که پهپادهای جاسوسی دولت های صهیونیستی را از آسمان کشور ساقط نموده اند، نسبت به خطرات این گجت های به ظاهر پوشیدنی آگاه بوده و با اِعمال سیاست های دفاعی در این جنگ نرم، مانع از تبدیل این فن آوری به پهپادهای جاسوسی پوشیدنی شوند!